gramatyka
Ach ta gramatyka:(Niestety bez niej się nie obędzie. Nie chcemy przecież mówić " Kali jeść, Kali Pić" ( chociaż na początek nawet to byśmy chcieli,hi,hi) . Na pocieszenie dodam, że nie jest taka trudna.Damy radę
. Czasownik i czasy
Czasownik
Czasownik zawsze znajduje się na końcu zdania.
Bezokolicznik w języku tureckim kończy się na -mak lub -ma.
W języku tureckim występują dwie koniugacje czasownika.yapmak (robić)anlamak (rozumieć)
Czasy
Czas teraźniejszy
W czasie teraźniejszym do rdzenia czasownika dodajemy sufiks -yor.Jeżeli temat kończy się na samogłoskę, zmieniamy ją na -ı. Jeżeli temat czasownika kończy się na spółgłoskę, do tematu dodajemy -ı.yap = yapıyor (robi)anla = anlıyor (rozumie)
Czas przeszły świadka
Używa się, gdy mówimy o czynnościach zakończonych, które wykonywaliśmy, lub których byliśmy świadkami. W odmianie przez osoby do tematu czasownika dodajemy temat czasu -dı.Bu makaleyi okudum. – Przeczytałem ten artykuł.
Czas przyszły
Używa się, gdy daną czynność z pewnością mamy zamiar wykonać. Tematem czasu przyszłego jest -acak.Sen yapmayacaksın. – Ty nie zrobisz.
Czas szeroki aoryst
Używa się, gdy chcemy powiedzieć o czynnościach, które wykonujemy zwyczajowo lub które wykonamy w najbliższej przyszłości.Her sabah çay içerim. – Co rano pijam herbatę.
Zaimek osobowy
ben - ja
sen - ty
o - on, ona, ono
bay / bey - Pan
bayan / hanım - Pani
biz - my
siz - wy
onlar - oni, one
siz - Państwo
Rzeczownik
W języku tureckim nie rozróżnia się rodzajów.
Dla rozróżnienia rodzaju używa się wyrazów kadın (kobieta) i
erkek (mężczyzna)
np. kadın oyuncu (aktorka) – erkek oyuncu (aktor).
Liczbę mnogą tworzymy dodając sufiks -lar, np. araba (samochód) –
arabalar (samochody).
Rzeczowniki odmieniają się przez 7 przypadków.
W odmianie należy dodawać sufiks danego przypadku
do rzeczownika.
Odmiana rzeczownika araba - samochód
|
Nominativ |
Kim? Ne? (Kto? Co?) |
araba |
|
Genetiv |
Kimin? Neyin? (Kogo? Czego?) |
arabanın |
|
Dativ |
Kime? Neye? Nereye?(Komu? Czemu? Dokąd?) |
arabaya |
|
Accusativ |
Kimi? Ne? Neyi? (Kogo? Co?) |
arabayı |
|
Locator |
Kimde? Neyde? Nerede? (U kogo? W czym? Gdzie?) |
arabada |
|
Ablativ |
Kimden? Neyden? Nereden? (Od kogo? Z czego? Skąd?) |
arabadan |
|
Instrumentalis |
Kiminle? Neyle? (Z kim? Z czym?) Pytania i przykłady zdań pytających
nasıl? - jak? |
arabayla |
surfiksy
-lar (sufiks liczby mnogiej)
-sin ( polskie "jesteś")
-dir
itd.
Np.
ev (dom)
ev+-lar = evler (domy)
Przykłady:ev> evler - dom>
domy
kız> kızlar - dziewczyna> dziewczyny
araba> arabalar - samochód> samochody
bardak> bardaklar - szklanka>szklanki> eller - dłoń>dłonie
gül> güller - róża> róże
göl> göller - jezioro>jeziora
göz> gözler - oko>oczy
Czyli:
Gdy ostatnią samogłoską jest:
a, ı, u, o,
sufiks będzie miał postać -lar,
a gdy:
e, i, ü, ö,
sufiks -ler.
surfiks -sın-sün
Przykłady:
anne- mama
annesin - jesteś mamą
güzel - ładny, ładna
güzelsin - jesteś ładna
kız - dziewczyna
kızsın - jesteś dziewczyną
çocuk - dziecko
çocuksun - jesteś dzieckiem
baba - ojciec
babasın - jesteś ojcem
kör - ślepy
körsün - jesteś ślepy
gül - róża
gülsün - jesteś różą
tok - najedzony, pełny
toksun - jesteś najedzony
mühendis - inżynier
mühendissin - jesteś inżynierem
zaimki osobowe w mianowniku
|
kim? |
kto? |
|
ben |
ja |
|
sen |
ty |
|
o |
on, ona, ono |
|
biz |
my |
|
siz |
wy |
|
onlar |
oni |
zaimki osobowe w celowniku
|
kime? |
komu? |
|
bana |
mnie |
|
sana |
tobie |
|
ona |
jemu, jej, jemu |
|
bize |
nam |
|
size |
wam |
|
onlara |
im |
zaimki dzierżawcze (w dopelniaczu)
|
kimin? |
czyj? |
|
benim |
mój |
|
senin |
twój |
|
onun |
jego, jej, jego |
|
bizim |
nasz |
|
sizin |
wasz |
|
oların |
ich |
zaimki osobowe w bierniku
|
kimi? |
kogo? |
|
beni |
mnie |
|
seni |
ciebie |
|
onu |
jego, jej, jego |
|
bizi |
nas |
|
sizi |
was |
|
onları |
ich |
zaimki osobowe w miejscowniku
|
nerede? kimde? |
u kogo? przy kim? |
|
bende |
u. przy mnie |
|
sende |
u, przy tobie |
|
onda |
u. przy nim |
|
bizde |
u, przy nas |
|
sizde |
u, przy was |
|
onlarda |
u, przy nich |
